Piła
 | ||
 | ||
| Kraj |  Polska
| |
|---|---|---|
| Województwo |  wielkopolskie
| |
| Powiat |  Piła
| |
| Gmina | ||
| Mieszkańców | 72527 | |
| Kod pocztowy | 64-900, 64-920, 64-931, 64-933, 64-934, 64-935 | |
| Prawa miejskie | przed 1451 | |
| Powierzchnia | 102,68 km² | |
| Wysokość n.p.m. | 50–134 | |
| Tablice rejestracyjne | PP | |
Piła - (niem. Schneidemühl) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie wielkopolskim
siedziba powiatu pilskiego.
Położone na pograniczu Pojezierza Wałeckiego i Pojezierza Krajeńskiego, nad Gwdą,
około 11 km powyżej jej ujścia do Noteci.
Miasto rozwinęło się z niewielkiej osady rybackiej położonej nad dolną Gwdą, wśród lasów.
Prawa miejskie najprawdopodobniej otrzymało w XV wieku, w 1513 przywileje te zostały
potwierdzone przez króla Zygmunta I Starego.
W wyniku 1. rozbioru Polski miasto stało się częścią Królestwa Prus
i pozostało po niemieckiej stronie granicy po I wojnie światowej.
W 1945 Piłę ogłoszono miastem-twierdzą i włączono w skład umocnień Wału Pomorskiego.
Zniszczenia wojenne sięgnęły 70% (90% w śródmieściu).
Po II wojnie światowej miasto zostało zbudowane praktycznie od nowa.
W latach 1975–1998 było stolicą odrębnego województwa.
Miasto królewskie lokowane w latach 1437–1451, należało do starostwa ujskiego,
pod koniec XVI wieku leżało w powiecie poznańskim województwa poznańskiego.
Galeria zdjęć miasta Piła[edytuj | edytuj kod]
Piła z drona[edytuj | edytuj kod]
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość ma metrykę średniowieczną i jest notowana od XIV wieku. Po raz pierwszy w 1449 Pila, 1451 Pylą, 1456 Snyde Mole und Pylą oraz Snyt Molen und Pila, 1522 Pyela, 1523 Piela.
Jedna z pierwszych wzmianek o nazwie Piła pochodzi z roku 1451 i odnosi się do lokalnego młyna. Najpóźniej w XVI wieku nazwa została przeniesiona na całą osadę, która do tego czasu stała się już miastem królewskim, 1515. Nazwa ma genezę kulturową i wywodzi się od rzeczownika pospolitego piła „narzędzie do cięcia” ← pila. Dawniej w języku staropolskim oznaczała również mechaniczne narzędzie do „tarcia drewna lub kruszenia rudy żelaznej” poruszane kołem wodnym.
Oboczna forma Pieła pojawia się w 1580. Taki wokalizm jest typowy dla gwar krajniackich
Niemiecka nazwa Schneidemühl, która stosowana była od I rozbioru Polski w 1772, ma zbliżoną semantykę, formalnie jest to złożenie tematu czasownikowego schneid- „ciąć” z tematem rzeczownikowym Mühle „młyn”, z charakterystyczną dla pomorskich dialektów dolnoniemieckich apokopą (zanikiem wygłosowej samogłoski).
Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Miasto leży nad dolną Gwdą, na pograniczu Pojezierze Wałeckie i Pojezierza Krajeńskiego. Otoczone jest przez bory sosnowe i ukształtowane przez lodowiec tereny pagórkowate. Zajmuje powierzchnię 102,68 km².
Gwda wyznacza oś miasta, dzieli je na część wschodnią i zachodnią; intensywnie meandruje. W południowej części Piły oddziela ją od sołectwa Byszki, położonego w sąsiedniej gminie Ujście. W granicach miasta znajduje się także kilka innych zbiorników wodnych: sztuczny Zalew Koszycki, Jezioro Piaseczno, Jezioro Piaszczyste, Jezioro Płotki, Jezioro Rudnickie, oraz mniejsze stawy, bagna i moczary, w tym ulokowane w rezerwacie przyrody „Kuźnik” jeziora Mały Kuźnik i Duży Kuźnik, otoczone przez urozmaicone drzewostany.
Tereny zalesione zajmują przede wszystkim zachodnią i południową część Piły i mają łączną powierzchnię 53,32 km². Na terenie miasta rozplanowano także Park Miejski im. Stanisława Staszica w Pile, położony na zachód od centrum, przy alei Wojska Polskiego. Od pewnego czasu podejmuje się także próby zorganizowania atrakcyjnych terenów rekreacyjnych w Parku na Wyspie na rzece
Zobacz na Mapie[edytuj | edytuj kod]
Wczytywanie mapy... |
| Miasta: | Kaczory -- Łobżenica -- Piła -- Ujście -- Wyrzysk -- Wysoka. |
| Gminy miejskie: | Piła. |
| Gminy miejsko-wiejskie: | Kaczory -- Łobżenica -- Ujście -- Wyrzysk -- Wysoka. |
| Gminy wiejskie: | Białośliwie -- Miasteczko Krajeńskie -- Szydłowo. |